Rodzaje żarówek – najpopularniejsze typy

Uzyskanie odpowiedniego światła w pomieszczeniu jest nie tylko kwestią wyboru odpowiednich opraw, ale przede wszystkim żarówek. Poszczególne źródła światła różnią się od siebie takimi parametrami, jak cena, trwałość, zużycie energii czy barwa światła. Jakie rodzaje żarówek są najpopularniejsze i które z nich warto stosować w domu?

Tradycyjne lampy żarowe

Pierwotnie żarówkami nazywano jedynie tradycyjne lampy żarowe o charakterystycznym kształcie szklanej bańki. W jej wnętrzu znajduje się włókno - element świecący (zwykle drucik) wykonany z trudno topliwego materiału, najczęściej wolframu, a także mieszanka gazów szlachetnych. Pod wpływem prądu włókno zaczyna się żarzyć i w ten sposób daje światło.

Tradycyjne żarówki były do niedawna najpopularniejszym i najczęściej spotykanym typem lamp w polskich domach. Ich niekwestionowanymi zaletami są niska cena, równomierny strumień światła oraz dobre odwzorowanie kolorów. Zwykłe żarówki mają jednak szereg wad – przede wszystkim energochłonność i krótka żywotność (około tysiąc godzin). Z tego też względu lampy tego typu zostały wycofane ze sprzedaży w krajach Unii Europejskiej. Można je jeszcze znaleźć w sklepach, ale muszą wówczas zostać oznaczone jako żarówki do specjalnego zastosowania, a nie do użytku domowego.

Świetlówki kompaktowe

Alternatywą dla zwykłych żarówek są m.in. świetlówki kompaktowe, często nazywane błędnie żarówkami energooszczędnymi. To rodzaj lampy fluorescencyjnej o charakterystycznym kształcie litery „U” lub spirali. W lampach tego typu światło zapewnia luminofor wzbudzany przez niewidzialne promieniowanie ultrafioletowe, powstające w wyniku wyładowania jarzeniowego w cienkiej rurze, z której zbudowana jest świetlówka. Wspomniane wyładowania zachodzą pomiędzy wolframowymi elektrodami znajdującymi się na końcach rur wypełnionych dodatkowo oparami rtęci oraz argonem.

Największą zaletą świetlówek jest ich energooszczędność. Szacuje się, że lampy tego rodzaju zużywają nawet 80% mniej prądu od tradycyjnych żarówek. Ponadto świetlówki są dużo trwalsze (około 10 lat działania), ich cena nie jest wysoka (kilkanaście złotych za sztukę) oraz istnieje możliwość doboru niestandardowej barwy światła. Lampy te mają jednak swoje wady – w porównaniu do zwykłych żarówek gorzej odwzorowują kolory, a strumień świetlny jest męczący dla oczu. Wraz z upływem czasu spada jasność światła, a wszystko to za sprawą zjawiska utraty trwałości za każdym włączeniem i wyłączeniem świetlówki. Emisja światła spada również w niskich temperaturach. Lampy tego rodzaju są więc interesującą alternatywą dla zwykłych żarówek, w przypadku, jeśli chcemy zaoszczędzić na zużyciu prądu i jednocześnie mamy pewność, że w pomieszczeniu, w którym zostaną zamontowane, nie będziemy przebywać zbyt długo po zmroku. W przeciwnym razie emitowane światło będzie dla nas męczące i niekomfortowe.

Lampy halogenowe

Innym rodzajem żarówek są lampy halogenowe. W porównaniu do zwykłych żarówek ich wnętrze dodatkowo wypełnia niewielka ilość halogenu, najczęściej jodu. Ten wraz z wolframem tworzy związek chemiczny, który następnie krąży wraz z gazem po bańce lamy. W temperaturze panującej wokół żarnika rozpada się z powrotem na wolfram i jod. W rezultacie tej reakcji następuje przenoszenie cząstek wyparowanego wolframu z bańki na żarnik. Proces ten to halogenowy cykl regeneracyjny. Jego występowanie pozwala zwiększyć temperaturę żarnika do około 3200 K, co sprawia, że żarówki halogenowe cechują się wysoką skutecznością. Halogeny mają też inne zalety – są tanie, dobrze odwzorowują kolory, mają niewielkie rozmiary i równomiernie oświetlają pomieszczenie. Oprócz tego żarówki halogenowe zużywają więcej energii od świetlówek i lamp LED, a ich żywotność wynosi zaledwie 2-3 tysiące godzin. Pod koniec 2018 roku zostały jednak wycofane z rynku.

Lampy LED

To najczęściej polecane obecnie źródła sztucznego światła. Lampy LED (nazywane też potocznie, choć niepoprawnie żarówkami), to rozwiązanie oparte na diodach elektroluminescencyjnych. Pobudzają one do świecenie luminofor umieszczony w specjalnej obudowie. W zależności od jego koloru, uzyskuje się różne barwy światła.

Najważniejszymi zaletami lamp LED są: natychmiastowy start, bardzo długa trwałość (nawet 25 lat), brak toksyn wewnątrz lampy, energooszczędność (nawet o 90% mniej zużytej energii w porównaniu do tradycyjnych żarówek), żywotność sięgająca nawet 100 godzin oraz możliwość uzyskania światła w niemal dowolnej barwie. Jedyną wadą tego rozwiązania jest jednak jego cena. Choć lampy LED są w Polsce od kilku lat w powszechnym użyciu, to wciąż ich zakup wiąże się z niemałym wydatkiem (nawet kilkadziesiąt złotych za sztukę).