Wentylacja poddasza - jak powinna być zaprojektowana?

Poddasze to jedno z trudniejszych do skutecznego wentylowania miejsc w domu. Najwyższe kondygnacje budynku mają mało wydajny ciąg wentylacyjny, a zatem wentylacja naturalna może nie być wystarczająca. Dlatego o rozwiązaniu tego problemu warto pomyśleć już na etapie projektowania budynku.

Każdy dom musi być wyposażony w wentylację - określa to polska norma PN-83/B-03430. Wentylacja powinna zapewniać ciągły dostęp do świeżego powietrza i usuwać powietrze zużyte (zanieczyszczone). Odpowiednie wietrzenie pomieszczeń jest kluczowe nie tylko dla zdrowia mieszkańców, ale także dla prawidłowej eksploatacji budynku. Wilgoć i para wodna sprzyjają rozwojowi pleśni, grzybów i drobnoustrojów.

Najbardziej typowe zanieczyszczenia powietrza w budynkach mieszkalnych mają swoje źródła w codziennych czynnościach i nie da się ich uniknąć. Chodzi m.in. o dwutlenek węgla wydychany przez człowieka, parę wodną (wg szacunków czteroosobowa rodzina wydycha w postaci pary wodnej średnio do 10 litrów wody w ciągu dnia), opary, ozon, kurz, dym itp.

W budynkach stosuje się wentylację naturalną (grawitacyjną) lub – jeśli nie jest ona dość wydajna – mechaniczną, w której za wymianę powietrza odpowiadają nie tylko zjawiska wynikające z praw fizyki, ale dodatkowo odpowiednie urządzenia. Ponieważ wydajność wentylacji grawitacyjnej jest ściśle związana z kondygnacją budynku i długością kanałów wentylacyjnych, na poddaszu system ten działa najsłabiej. To dlatego, że siła ciągu w przewodzie wentylacyjnym zależy od trzech czynników, tj. różnicy temperatury powietrza zewnętrznego i wewnętrznego, długości (mierzonej zawsze w pionie) i przekroju kanału. Ciąg jest optymalny, gdy temperatura otoczenia wynosi 12 st. Celsjusza, natomiast gdy jest zimniej – siła ciągu rośnie, a gdy cieplej – spada. Są jednak sposoby na poprawę cyrkulacji powietrza nawet na najwyższej kondygnacji budynku.

Jakie okna najlepiej wybrać na poddasze?

Część problemów z wentylacją pomogą rozwiązać odpowiednio dobrane okna, które nie będą całkowicie szczelne. Ważne jest, aby były one wyposażone w mikrowentylację, czyli funkcję polegającą na niewielkim odsunięciu skrzydła od ramy. Takie rozszczelnienie pozwala na dopływ świeżego powietrza bez nadmiernego wyziębienia pomieszczenia.

Kolejnym rozwiązaniem są nawiewniki, czyli urządzenia montowane w górnej części okna, które umożliwiają wymianę powietrza bez potrzeby otwierania okna. Podobnie działa bardziej zaawansowana naokienna wentylacja z rekuperatorem (centralą wentylacyjną z odzyskiem ciepła).

Jeśli jest to możliwe, okna połaciowe na poddaszu powinny być zamontowane po przeciwnych stronach dachu. To także w naturalny sposób usprawni ruch powietrza w pomieszczeniu.

Proste rozwiązania, które mogą pomóc

Ważnym wsparciem dla systemu wentylacyjnego może okazać się roleta, dzięki której możliwe jest obniżenie temperatury w pomieszczeniu. Jest to szczególnie istotne latem, bo im mniej słońca, tym lepiej działa wentylacja (do sprawnej wymiany powietrza ważna jest różnica temperatur).

Z tego samego względu warto zadbać też o dobrze wykonaną izolację dachu, ponieważ na nieizolowanym fragmencie mogą tworzyć się tzw. mostki termiczne. Zimą powodują one wychładzanie pomieszczenia, a latem nagrzewanie, co także utrudnia sprawne działanie wentylacji.

Specjalne urządzenia wspomagające wentylację

Zużyte powietrze i spaliny odprowadzane są z budynków najczęściej metodą grawitacyjną, wykorzystującą naturalny ruchu ciepłego powietrza ku górze. Dlatego to prawidłowy ciąg kominowy w dużej mierze wpływa na sprawność urządzeń grzewczych i domowej wentylacji. Do stabilizacji i wspomagania ciągu kominowego w przewodach wentylacyjnych, dymowych lub spalinowych służą specjalne nasady, instalowane na szczycie komina. Jest to jeden ze sposobów na wzmocnienie wentylacji w budynku, a zatem także na poprawę cyrkulacji na poddaszu. Urządzenia te wykonane są z różnych metali, najczęściej z odpornej na wysoką temperaturę stali ocynkowanej, miedzi lub stali chromoniklowej.

Wymianę powietrza w domu poprawi także użycie wentylacji mechanicznej, w przypadku której ruch powietrza wspomagają wentylatory. Do najczęściej spotykanych jej rodzajów zaliczyć można wentylację wywiewną (świeże powietrze dostaje się do budynku przez nawiewniki, a zużyte wywiewane jest przez kratki wentylacyjne), nawiewno-wywiewną (szczególnie polecaną w dużych pomieszczeniach) oraz nawiewno-wywiewną z funkcją odzyskiwania ciepła (czyli z rekuperatorem).