Stycznik to elektryczny łącznik mechanizmowy, który charakteryzuje się tym, że przestawiany jest w sposób inny niż ręczny. Element ten ma za zadanie załączać, wyłączać i przewodzić prąd w normalnych warunkach pracy obwodu, a także przy przeciążeniach. Urządzenia te pozwalają na zmechanizowanie procesów załączania i wyłączania wybranych urządzeń elektrycznych. To z kolei poprawia ich żywotność i wydajność oraz minimalizuje ryzyko pojawienia się awarii i podnosi bezpieczeństwo użytkowania.
Styczniki służą np. do załączania:
- obwodów silnikowych,
- grzałek,
- urządzeń modułowych,
- pomp,
- syren,
- lamp,
- wentylatorów.
Styczniki dają też możliwość podłączania akcesoriów zwiększających funkcjonalność (to np. styki pomocnicze, wyzwalacze czasowe), a także mają spore możliwości łączeniowe w obciążeniach pojemnościowych i indukcyjnych oraz zapewniają separację galwaniczną pomiędzy obwodem styków a obwodem cewki.
Styczniki a przekaźniki – na czym polega różnica
Stycznik pod względem budowy oraz sposobu działania jest bardzo podobny do przekaźnika elektromagnetycznego. Jeden i drugi działa na takiej samej zasadzie – poprzez załączenie przekazują dalej sygnał. Różnica tkwi jednak w zastosowaniu, ponieważ styczniki przeznaczone są do łączenia obwodów głównych, a przekaźniki - pomocniczych. Stycznikami nazywa się zatem urządzenia do załączania układów silnoprądowych, natomiast przekaźnikami te, które załączają sygnały niskoprądowe lub sygnały o potencjale zerowym. Stycznikami załącza się takie urządzenia, jak silniki elektryczne. Przekaźniki natomiast stosowane są np. do podawania sygnałów sterujących do (lub od) sterowników PLC (z ang. programmable logic controller, programowalny sterownik logiczny). W przekaźniku w jednym torze występuje przerwa zestykowa, natomiast w styczniku występują dwie przerwy łączeniowe, co pozwala mu lepiej radzić sobie z rozłączaniem większych prądów i obciążeń o charakterze indukcyjnym. Styczniki najczęściej są większe od przekaźników. Mają większy elektromagnes oraz dostosowane są do znoszenia większych przeciążeń prądowych, występujących zarówno na cewce, jak i na stykach. Jak zbudowane są styczniki Główne elementy stycznika stanowią: zestyki robocze, cewka oraz elektromagnes. Urządzenie działa w ten sposób, że przy odpowiednio wysokim napięciu na cewce zestyki pozostają zamknięte, natomiast przy jego spadku dochodzi do opadnięcia zwory i otwarcia zestyków przez elektromagnes.
Szczegółowe, podstawowe elementy standardowego stycznika to:
- izolacyjna podstawa,
- rdzeń nieruchomy,
- cewka stycznika,
- zwora ruchoma elektromagnesu,
- styk nieruchomy i ruchomy,
- styki zwierne i rozwierane,
- sprężyny stykowe zapewniające docisk styków,
- komory gaszeniowe łuku elektrycznego.
Styczniki wyróżniają się dużą trwałością mechaniczną przy niewielkich rozmiarach oraz masie. Prawidłowa budowa, styki, cewki i podzespoły najwyższej jakości stanowią podstawę wysokiej mechanicznej i elektrycznej wytrzymałości oraz długiej żywotności. Rodzaje styczników
Urządzenia te dzieli się na:
- styczniki prądu przemiennego - służą załączaniu i wyłączaniu różnych urządzeń. Bardzo często używa się ich do sterowania pracą silników, urządzeń modułowych, pomp, grzałek, wentylatorów, lamp i syren;
- styczniki prądu stałego - znajdują zastosowanie przede wszystkim w trakcjach kolejowych, akumulatorowych i tramwajowych;
- styczniki modułowe (nazywane też instalacyjnymi) swoją nazwę zawdzięczają budowie, która pozwala na zamontowanie ich w szafie modułowej na szynie DIN. Styczniki modułowe instalacyjne montuje się przy urządzeniach modułowych, a także przy grzałkach, pompach i wentylatorach;
- styczniki pomocnicze -aparaty łączeniowe, wykorzystywane w obwodach sterowania i obwodach pomocniczych. Rola styków pomocniczych polega w głównej mierze na przekazywaniu informacji o pracy konkretnego odbiornika).
Wyróżnić można także styczniki jednofazowe i trójfazowe.
Styczniki w asortymencie el12
W ofercie hurtowni elektrycznej el12 znaleźć można wszystkie najpopularniejsze rodzaje styczników. Produkty pogrupowane zostały w następujące podkategorie:
- styczniki prądu AC (przemiennego),
- styczniki prądu DC (stałego),
- styczniki w obudowach modułowych,
- stycznikowe zestawy rozruchowe,
- części do styczników.
W podkategorii stycznikowe zestawy rozruchowe znajdują się m.in. stycznik powietrzny, układ rozruchu bezpośredniego, zestaw gwiazda-trójkąt, starter nawrotny. Wśród części do styczników znaleźć można m.in.: blok styków, styki pomocnicze, cewki, moduły styków pomocniczych, zwornik równoległy, detektor zaniku napięcia, styk pomocniczy-przełączny, pokrywę do plombowania do styczników, zacisk śrubowy, ogranicznik prądu, układ warystorowy do styczników, komplet okablowania nawrotnego, stycznik mocy, zworę punktu gwiazdowego, płyty separacji międzyfazowej, blok zacisków do szyny, przekaźnik cieplny przeciążeniowy, korpus drążka sterowniczego 4-kierunkowego, podstawę mocowania przekaźników cieplnych, moduł montażowy, filtr przeciwprzepięciowy.
Jak należy montować styczniki
Styczniki, zarówno jednofazowe, jak i trójfazowe montuje się na szynie. Takie rozwiązanie umożliwia precyzyjne i szybkie umiejscowienie elementu układu w urządzeniach silnoprądowych. Aby całość działała stabilnie i bezpiecznie, należy podłączyć stycznik do obwodu, przyłączyć do odpowiedniej fazy sterowanie, przewód podtrzymujący oraz przewód do załączenia urządzenia. Jak dobrać odpowiedni stycznik Wybór stycznika determinuje jego funkcja oraz określony zakres parametrów układu, czyli typ prądu oraz napięcie. Aby dobrać odpowiedni stycznik do silnika należy wziąć pod uwagę wartość pobieranego przez urządzenie prądu znamionowego w amperach i dobrać stycznik o nie mniejszym prądzie znamionowym. Na przykład, do silnika 11 kW odpowiedni będzie stycznik nie słabszy niż 25 A, 11 kW lub nawet mocniejszy - taki jak 32 A, 15 kW. Dla intensywnej pracy w przemyśle stosuje się przewymiarowanie, tj. dobranie stycznika większego o 1 lub 2 rozmiary. Ten zabieg pozwala wydłużyć żywotność często załączanych styczników. Warto pamiętać, że żywotność tego rodzaju urządzeń zależy od kategorii obciążenia oraz ilości łączeń w ciągu godziny. Czas bezawaryjnej pracy przekaźnika lub stycznika (szczególnie przy bardzo częstych cyklach załączania i wyłączania) można skutecznie wydłużyć dzięki odpowiedniemu doborowi i przewymiarowaniu. W przypadku styczników przemysłowych producenci często podają maksymalną liczbę operacji, jakie urządzenie może wykonać w przeciągu godziny. W przypadku styczników modułowych, parametr ten bywa częściej pomijany.
