Jak prawidłowo lutować?

Lutowanie jest jedną z najprostszych metod trwałego łączenia ze sobą elementów metalowych. Jej opanowanie przydaje się również podczas prac elektrycznych, ponieważ pozwala spoić z różnymi elementami przewody elektryczne.

Wykonanie połączenia przez lutowanie możliwe jest dzięki metalowemu spoiwu określanym powszechnie lutem. Element ten musi mieć temperaturę topnienia niższą o temperatury topnienia łączonych przedmiotów. Poddany obróbce termicznej lut przyjmuje rzadką konsystencję, dzięki czemu można za jego pomocą zespolić metalowe elementy. Ważne jednak, by one również uzyskały w trakcie lutowania temperaturę topnienia lutu. W przeciwnym razie złącza mogą okazać się wadliwe (tzw. zimne luty).

Wybór lutownicy

Spoiwo roztapia się za pomocą lutownicy – niewielkiego urządzenia zasilanego prądem. W domowych warunkach korzysta się najczęściej z trzech typów tego osprzętu:

• lutownica transformatorowa - powszechnie stosowana z nagrzewającym się grotem, który po jakimś czasie może ulec zużyciu. W takiej sytuacji na jego miejsce należy zamontować zamiennik. Nazwa pochodzi od transformatora, który jest integralną częścią urządzenia,
• lutownice grzałkowe – nazywane też oporowymi. W ich przypadku grot (zazwyczaj miedziowy) nagrzewany jest przez elektryczną grzałkę,
• lutownice kolbowe – to lutownice grzałkowe o charakterystycznym kształcie przypominającym kolbę,
• lutownice z grotem ceramicznym – urządzenia podobne do lutownic transformatorowych, wyposażonych w wytrzymalszy grot wykonany z ceramiki.

Standardowo lutownice swym kształtem przypominają pistolety. Wyjątkiem są wspomniane urządzenia kolbowe. Nowsze modele wyposażone są w lampki oświetlające miejsce lutowania i przełącznik mocy. Niektóre lutownice posiadają również możliwość regulacji temperatury.

Co jeszcze potrzeba?

Oprócz lutownicy niezbędny będzie lut, którym najczęściej jest cyna w formie długiego i cienkiego zwoju. Warto też zaopatrzyć się w opakowanie kalafonii, która ułatwia rozprowadzenie lutu. Przydatne mogą okazać się również kombinerki, szczypce, a w przypadku lutowania przewodów – izolator.

Lutowanie krok po kroku

Proces lutowania łatwo przedstawić na przykładzie łączenia dwóch przewodów elektrycznych. Należy ściągnąć z nich izolację (na około 5 mm) i skręcić wystające końcówki. Następnie nagrzewamy lutownicę. Przykładamy ją na około 3 sekundy do końcówki jednego przewodu (ten wcześniej można na chwilę zanurzyć w roztopionej kalafonii). Później do kabla przykładamy cynę i trzymamy tak długo, aż uznamy, że dodaliśmy jej w wystarczającej ilości. Całość powtarzamy na drugim przewodzie. Ponownie nagrzewamy lutownicę i przykładamy ją do pierwszego kabla, aż roztopi się cyna. Gdy do tego dojdzie przykładamy drugi przewód. Czekamy aż lut zastygnie, po czym izolujemy połączenie.