Gwinty żarówek - podstawowe rodzaje

Najpopularniejszym rodzajem gwintu żarówek jest klasyczna, wkręcana wersja nazywana gwintem Edisona. Jednak oferta producentów jest znacznie bogatsza i pozwala dobrać najlepszy gwint do danego zastosowania.

Gwinty żarówek można ogólnie podzielić na wciskane i przekręcane. Najpopularniejsze żarówki, najczęściej spotykane w instalacjach domowych, mają duży, wkręcany, klasyczny gwint (tzw. gwint Edisona).

Przykładem takiego rozwiązania jest gwint E10 –z trzonkiem o średnicy 10 mm, który ze względu na mały rozmiar bardzo często możemy spotkać w zabawkach czy latarkach. Jego większą wersją jest gwint E14 o średnicy 14 mm. To klasyczny, wkręcany gwint - znany również jako mały gwint Edisona. Powszechnie używany jest w domowych gospodarstwach, najczęściej w instalacjach o mniejszej mocy (np. lampki biurkowe, małe żyrandole, kinkiety).Mają go żarówki tradycyjne, LED, kompaktowe jak i halogeny. Gwint E14 spotkać można zarówno w żarówkach w kształcie świeczki, jak i reflektorach czy kulkach.

Jeszcze większy gwint oznaczony jest symbolem E27. Ma on średnicę 27 mm, a tego rodzaju rozwiązanie spotkać można w większości żarówek tradycyjnych, promiennikach podczerwonych, żarówkach LED, kompaktowych i halogenowych. Żarówki energooszczędne na gwint E27 dostępne są zarówno o mocy 0,5W (do zastosowań typowo dekoracyjnych), jak i o mocy aż 38W, są to więc rozwiązani bardzo uniwersalne.

Gwint Edisona spotkać można w jeszcze większej wersji E40 - jest to mocowanie dedykowane do żarówek ulicznych. Idealnie sprawdza się wśród potężnych lamp LED o dużych mocach.

Żarówki z gwintem wtykowym

W oprawach oświetleniowych często stosowane są mocowania na wtyki. Najczęściej występującym rodzajem gwintu pasującym do takiej instalacji, jest wtyk reflektorowy montowany na zatrzask, określany symbolem GU10 o rozstawie 10 mm (odległość między bolcami tej żarówki wynosi 10 mm). Żarówki z trzonkiem GU10 kierują najczęściej strumień świetlny bezpośrednio w dół, dlatego mogą być wykorzystywane do oświetlenia punktowego. Taki gwint montowany jest w żarówkach LED, kompaktowych i halogenowych.

Innym często stosowanym rozwiązaniem jest gwint GX5, który znaleźć można w płaskiej żarówce LED, którą najczęściej spotykamy w nowoczesnych żyrandolach czy lampach ledowych. Średnica rozstawu trzonków w tym przypadku to 53 mm.

Oprócz wtyków montowanych na zatrzask spotkać można rozwiązania montowane z tzw. wąskimi widełkami. Największa z żarówek tego rodzaju ma rozstaw 6 mm i określana jest symbolem MR16. Żarówki z takim trzonkiem stosowane są głównie w sufitach podwieszanych, a także przy dekoracji mebli i gablot sklepowych oraz do oświetlenia schodów.

Mniejsza wersją opisanego rozwiązania jest wtyk reflektorowy MR11 (o rozstawie 4 mm), mocowany również na wcisk z tzw. "wąskimi widełkami". Żarówki z tym trzonkiem ze względu na małą moc stosowane są najczęściej w oświetleniu ozdobnym oraz dodatkowym.

Jeszcze mniejsze są wtyki G4 o rozstawie 4 mm. Te drobne elementy instalacji oświetleniowej wykorzystywane są w szczególności do oświetlenia dekoracyjnego, w którym światło pada punktowo.

Jak odczytywać oznaczenie gwintów?

Oznaczenia gwintów najczęściej mówi o rodzaju oraz wielkość (np. symbol E27 oznacza przynależność do grupy trzonków Edisona, natomiast liczba 27 jest przybliżoną średnicą znamionową gwintu podaną w milimetrach). Jeśli dodatkowo znajdziemy oznaczenie w stylu E27/N można się spodziewać, że gwint danej żarówki został wykonany z niemetalowych materiałów.

Nieco innymi prawami rządzą się oznaczenia żarówek halogenowych. Żarówki oznaczone literką G są określeniem tzw. gwintów bagnetowych (tworzą je dwa piny, które należy umieścić w otworach gwintowych a następnie obrócić o ćwierć obrotu), a liczba obok oznaczenia tego gwintu oznacza podaną w milimetrach odległość pomiędzy bagnetami.