Bezpieczniki w obwodach elektrycznych średniego i niskiego napięcia służą do zabezpieczania urządzeń przed skutkami zwarć i przepięć, dlatego są jednymi z najważniejszych (z punktu widzenia bezpieczeństwa i wydajnej pracy) elementów instalacji elektrycznych. Głównym zastosowaniem bezpiecznika jest przerwanie przepływu prądu po to, aby zapobiec takim skutkom, jak porażenie, wybuch czy pożar, a także zniszczenie instalacji lub podłączonych do niej urządzeń.
Podstawowe rodzaje bezpieczników
Rodzaje bezpieczników różnią się m.in. ze względu na zasadę działania.
Na tej podstawie można wyróżnić:
- bezpieczniki topikowe – jedne z najczęściej wykorzystywanych zarówno w mieszkaniach, domach, jak i zakładach pracy. Działają w ten sposób, że wyłączają obwód elektryczny w chwili, gdy wartość płynącego przez niego prądu przekracza określoną granicę. Dochodzi wtedy do rozgrzania elementu topikowego, który umieszczony jest w odpowiedniej wkładce. Element ten topi się (stąd nazwa), a tym samym obwód elektryczny traci swoją ciągłość i dochodzi do przerwania go. Nagrzewanie i stopienie się topika zachodzi szybciej przy wyższej wartość prądu w obwodzie. Bezpieczniki topikowe mają za zadanie wyłączyć obwód elektryczny w momencie, gdy wystąpi zwarcie i natężenie prądu jest zbyt duże, dlatego tworzone są z nastawieniem na konkretną wartość. W efekcie czasami (np. gdy instalacja elektryczna działa wadliwie) mogą się wyłączyć, gdy do sieci zostanie podpięte urządzenie o dużej mocy.
- bezpieczniki przepięciowe (ze względu na ich okrągły kształt i formę podpinania do tablicy bezpiecznikowej nazywane też korkami) – spotkać je można zarówno w starszych, jak i w nowszych instalacjach. Podobnie jak bezpieczniki topikowe, w chwili przepięcia lub zwarcia mają za zadanie odciąć dopływ prądu. Różnica polega na tym, że rozwiązania te dotyczą całego obwodu z prądem w domu. Skrzynkę z bezpiecznikami przepięciowymi najczęściej umieszcza się na zewnątrz domu lub na klatce bloku, by np. w łatwy sposób odciąć dopływ prądu na wypadek pożaru. Tego rodzaju urządzenia chronią przed przepaleniem się przewodów w ścianach oraz pożarem przeciążonej instalacji. Montuje się je najczęściej tam, gdzie znajduje się zewnętrzna instalacja piorunochronna, ale sprawdzają się również w przypadku budynków zasilanych liniami napowietrznymi albo kablowymi (np. w zakładach przemysłowych), gdzie wiele sprzętów działa równocześnie przez długi czas. Bezpieczniki przepięciowe oznacza się pierwszymi literami polskiego alfabetu.
Są to urządzenia:
-
- klasy A – do stosowania w zabezpieczaniu linii napowietrznych w sieciach przesyłowych niskiego napięcia (nie stosuje się ich w mieszkaniach ani domach),
- klasy B – do stosowania w instalacjach domowych,
- klasy C – do urządzeń o większym rozruchu (ponieważ wytrzymują większe obciążenie początkowe),
- klasy D – stosowane często w przypadku wrażliwych urządzeń elektronicznych (montuje się je w puszkach podtynkowych i gniazdkach).
- bezpieczniki różnicowoproądowe – to nowoczesne rozwiązania, których najważniejszym zadaniem jest ochrona mieszkańców budynków przed bezpośrednim kontaktem z prądem elektrycznym. Mechanizm bezpiecznika działa tak, że wyłącza cały obwód, jeśli tylko wartość prądu wpływającego do niego nie będzie równa wartości prądu z niego wypływającego. Oznacza to, że każde zakłócenie skutkuje wyłączeniem obwodu. Bezpieczniki różnicowoproądowe stosowane są w nowszym budownictwie. W starszych budynkach jest to zwykle możliwe dopiero po odpowiedniej modyfikacji instalacji elektrycznej. Ważne: po przepaleniu się bezpiecznika (bez względu na jego rodzaj), poza jego wymianą zaleca się również fachowe sprawdzenie, co doprowadziło do takiego stanu. Jeśli doszło do awarii w instalacji, wymiana bezpiecznika nie będzie wystarczająca.
Bezpieczniki i wyłączniki nadprądowe
Bezpieczniki topikowe i wyłączniki nadprądowe spełniają w instalacji elektrycznej takie samo zadanie, czyli ochronę przed skutkami przepięć i zwarć (wyłącznik nadprądowy – podobnie jak bezpiecznik - w sposób samoczynny odłącza chroniony obwód, a jego działanie następuje w momencie, gdy prąd płynący w przewodach przekroczy ustaloną wartość bezpieczną lub gdy nastąpi zwarcie). Stosowanie automatycznych wyłączników nadprądowych (zamiast bezpieczników) coraz częściej spotkać można w domowych rozdzielnicach, znajdujących się za licznikiem i stanowiących element instalacji odbiorcy energii elektrycznej. Zabezpieczenie główne, tzn. zabezpieczenie znajdujące się przed licznikiem, realizowane jest natomiast najczęściej w oparciu o zastosowanie wkładek topikowych (bezpieczników).
W ofercie el12.pl w kategorii BEZPIECZNIKI znaleźć można następujące produkty:
- wyłączniki nadprądowe z charakterystyką "B" - do odbiorników niewrażliwych na przeciążenia termiczne, o małych prądach rozruchowych, to najbardziej standardowa grupa stosowana do rozwiązań mieszkaniowych, służą do zabezpieczania urządzeń o małych prądach rozruchowych, np. obwody gniazdkowe, oświetleniowe;
- wyłączniki nadprądowe z charakterystyką "C" - do zasilania silników o niewielkich mocach (do kilku kilowatów), stosowane do zabezpieczania urządzeń o zwiększonych prądach rozruchowych, główne zastosowanie znajdują w rozwiązaniach przemysłowych, np. do rozruchów silników;
- wyłączniki nadprądowe z charakterystyką "D" - typowo przemysłowe zastosowanie, zabezpieczają urządzenia elektroenergetyczne o dużych prądach rozruchowych, przewidziana do silników o dużych mocach;
- wkładki topikowe ( w tym instalacyjne oraz wkładki mocy qq);
- gniazda bezpiecznikowe i osprzęt (taki jak: podstawa bezpiecznikowa, główka bezpiecznikowa, wstawka kalibrowa, styki pomocnicze, klucz do wstawek kalibrowych, wstawka redukcyjna, pokrywa izolacyjna gniazda bezpiecznikowego, mikrowłącznik sygnalizacyjny, przegroda izolacyjna do podstaw bezpiecznikowych, uchwyt bezpieczników z rękawem ochronnym);
- Podstawy bezpiecznikowe mocy qq;
- Wyłączniki nadprądowe automatyczne selektywne.
Dodatkowo w podkategorii INNE BEZPIECZNIKI el12.pl oferuje: wyłącznik nadmiarowy wkrętkowy, wyłącznik nadprądowy (1, 2, - 3, 4 biegunowy), ogranicznik mocy, Przełącznik instalacyjny, wyłącznik nadmiarowo-prądowy.
Bezpiecznik główny, czyli podstawa zabezpieczenia domu Najważniejszym elementem instalacji elektrycznej jest bezpiecznik główny, który pozwala na bezawaryjną pracę wszystkich urządzeń pobierających prąd. Aby odpowiednio spełniał swoją rolę, należy obliczyć tzw. wartość wyłącznika głównego, która powinna spełniać kilka wymagań. Przede wszystkim nie powinna być zbyt wysoka (aby uniknąć zbędnej straty energii elektrycznej), ale nie może być też zbyt niska (aby uniknąć częstych przerw w działaniu instalacji). Wartość głównego wyłącznika odpowiada maksymalnej możliwej energii elektrycznej, jaka może być pobierana w domu: im jego wartość jest wyższa, tym więcej można używać urządzeń elektrycznych w tym samym czasie. Wartość głównego wyłącznika najłatwiej jest obliczyć dodając moc urządzeń, które pracują jednocześnie. Najczęściej będą to: lodówka, telewizor, komputer, pralka, zmywarka, oświetlenie i inne urządzenia (np. grzewcze zasilane z sieci energetycznej). Nie należy również zapominać o oświetleniu i ewentualnie zasileniu kotła elektrycznego, grzałki na wodę i klimatyzacji. Wartość głównego wyłącznika odpowiadać powinna maksymalnemu natężeniu energii elektrycznej w domu. Im jego wartość jest wyższa, tym więcej urządzeń elektrycznych można używać w tym samym czasie.
